Koινωνικές Αξίες

Κοινωνικές αξίες είναι οι γενικές αρχές και ιδέες που καθοδηγούν και προσανατολίζουν τις ατομικές και ομαδικές συμπεριφορές .Αξίες είναι ,πχ.,η ελευθερία,η δημοκρατία ,η αυτοθυσία,ο πλουτισμός,η εργατικότητα,η κοινωνική άνοδος κτλ.
Οι αξίες είναι δημιουργήματα της κοινωνίας .Υπάρχουν ανεξάρτητα από τα άτομα.
Πχ η ειλικρίνεια και η τιμιότητα αξιολογούνται θετικά ,όχι γιατί το υποστηρίζουν ορισμένα άτομα,αλλά γιατί η κουλτούρα μιας κοινωνίας αξιολογεί τις ιδέες αυτές θετικά.
Γιατί οι κοινωνίες αποδίδουν μεγάλη σημασία στις κοινωνικές αξίες?Γιατί οι κοινωνικές αξίες μετατρέπονται σε κανόνες ,έτσι ώστε να γίνουν δεσμευτικές για τα άτομα?
Οι κοινωνίες προκειμένου να διατηρηθούν,να αναπτυχθούν ,οφείλουν να εξασφαλίσουν τη συναίνεση των μελών τους σε ορισμένα θέματα ζωτικής σημασίας .Οφείλουν ,πχ να πείσουν τα μέλη τους ότι η ισότητα,η ελευθερία και η αξιοκρατία είναι θεμελιώδης αξίες μιας κοινωνίας.
Στο βαθμό που τα μέλη μιας κοινωνίας μοιράζονται τις ίδιες αξίες είναι σε θέση να αλληλοκατανοούνται ,να επικοινωνούν και να συνεργάζονται και να επιτυγχάνουν ατομικούς και συλλογικούς στόχους.
Οι αξίες εξελίσσονται και μεταβάλλονται μέσα στο πέρασμα του χρόνου,γιατί μεταβάλλονται οι κοινωνίες μέσα στις οποίες ισχύουν.
Στο πλαίσιο της κοινωνίας συμβιούν και συνυπάρχουν διάφορες κοινωνικές ομάδες ,οικονομικές,πολιτισμικές κτλ.Οι ιδέες και τα συμφέροντα των ομάδων διαφέρουν ,και ορισμένες φορές συγκρούονται.Οι αντιπαραθέσεις που εκδηλώνονται ,καταλήγουν να επηρεάσουν τους τρόπους που γίνονται αντιληπτές οι αξίες στις διάφορες κοινωνίες.
Έτσι παρατηρούμε ότι:
α)Στο παρόν η ελευθερία είναι μια πανανθρώπινη αξία ,ενώ σε ορισμένες κοινωνίες στο παρελθόν αφορούσε μόνο τη κυρίαρχη τάξη, δεν ήταν δικαίωμα των δούλων.Ενώ στο παρελθόν η μόρφωση είχε αξία πχ μόνο για τους άντρες και τους πλουσίους ,στη εποχή μας αφορά εξίσου και τις γυναίκες και τους φτωχούς.Παρατηρούμε ότι επεκτάθηκε από κοινωνική άποψη η αξία της μόρφωσης. Γενικά αλλάζει το περιεχόμενο των αξιών .
β)Οι κοινωνίες δεν αποδίδουν σε όλες τις αξίες την ίδια σημασία και σπουδαιότητα.Σε κάθε κοινωνία υπάρχει ιεράρχηση των αξιών.Σχεδόν σε όλες της κοινωνίες οι συλλογικές αξίες ιεραρχούνται σε υψηλότερο επίπεδο από τις ατομικές αξίες.
Σε ορισμένες σύγχρονες κοινωνίες η αξία του πλουτισμού ιεραρχείται υψηλότερα από την αξία της μόρφωσης σε σχέση με το παρελθόν.
 Σε περιόδους κοινωνικών κρίσεων, παρατηρείται το φαινόμενο η αλληλεγγύη να αναδεικνύεται μια σημαντική αξία για την επιβίωση της κοινωνίας.
Δεν νοείται συγκροτημένη κοινωνία χωρίς σεβασμό ορισμένων θεμελιωδών αξιών όπως η ελευθερία,η ισότητα,η δημοκρατία,το δικαίωμα στην εργασία,το δικαίωμα του να ζεις με αξιοπρέπεια .
Από το βαθμό σεβασμού των κοινωνικών αξιών από οποιαδήποτε εξουσία εξαρτάται η κοινωνική συνοχή και επομένως η διάρκεια των κοινωνιών στο χρόνο.

Πηγή:Eγχειρίδιο κοινωνιολογίας