EΠΙΣΤΗΜΗ KAI ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Στην πορεία της ανάπτυξης της η Επιστήμη  έχει έρθει σε αντιπαράθεση με τη Θρησκεία.Τα βασικά ερωτήματα της Επιστήμης  είναι,  η ύπαρξη ή όχι  δημιουργού της ζωής ,του σύμπαντος ,του ορατού και αόρατου κόσμου ,η σκοπιμότητα της δημιουργίας. Είναι τα ίδια  ερωτήματα που οι Θρησκείες δίνουν απάντηση.

Τις περισσότερες φορές η Θρησκεία έχει γίνει ισχυρός πολέμιος των επιστημονικών απόψεων που εκφράστηκαν κατά καιρούς.Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, η θεωρία της εξελίξεως του Δαρβίνου εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να αμφισβητείται  από τη χριστιανική θρησκεία,η μετάβαση από το γεωκεντρικό  σύστημα στο ηλιοκεντρικό σύστημα που απείλησε το Γαλιλαίο με τη πυρά. Τα τελευταία χρόνια οι ανακαλύψεις της βιοτεχνολογίας βρίσκουν ισχυρή αντίδραση από τη Θρησκεία διότι η τεχνητή γονιμοποίηση, η κλωνοποίηση ,η παρέμβαση στο DNA θεωρούνται παρέμβαση στο έργο του Θεού.

Μεγάλοι επιστήμονες με επιχειρήματα έχουν αντιπαρατεθεί και έχουν πάρει θέση προασπίζοντας την επιστήμη ενάντια στο σκοταδισμό,στις αγκυλωμένες ιδέες  και στη παρεμπόδιση της επιστήμης στο έργο της.

Ο διάσημος φυσικομαθηματικός Στέφεν Χόκινγκ στο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «Το Μεγάλο Σχέδιο» εκφράζει μια αθεϊστική άποψη που έρχεται σε αντίθεση με όλες τις μονοθεϊστικές Θρησκείες του κόσμου.   «Το χέρι του Θεού δεν ήταν απαραίτητο για να δημιουργηθεί το σύμπαν και να λειτουργήσει, το οποίο σχηματίσθηκε από μόνο του, με τη λογική των νόμων της φυσικής.Επειδή υπάρχει ο νόμος της βαρύτητας, το σύμπαν μπορεί και να δημιουργηθεί από μόνο του, εκ του μηδενός. Η αυθόρμητη δημιουργία είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει κάτι, για τον οποίο υπάρχει το σύμπαν, για τον οποίο υπάρχουμε εμείς.Δεν είναι απαραίτητο να επικαλούμαστε τον Θεό για να ενεργοποιήσει το σύμπαν.» Παλαιότερα, ο Χόκινγκ υποστήριζε πως το να θεωρούμε τον Θεό δημιουργό του σύμπαντος δεν είναι κάτι ασύμβατο με την επιστήμη.

«Αν ανακαλύψουμε μία ολοκληρωμένη θεωρία, θα ήταν ο απόλυτος θρίαμβος της ανθρώπινης λογικής – γιατί τότε θα γνωρίζαμε το νου του Θεού», έγραφε στο βιβλίο του «Μία σύντομη ιστορία του χρόνου» το 1988.

Ωστόσο οι νέες θεωρίες στη φυσική, όπως λέει, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το σύμπαν δεν είχε ανάγκη τον Θεό για να δημιουργηθεί. Στο νέο βιβλίο του, αποδομεί τη θεωρία του Ισαάκ Νεύτωνα σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δεν μπορεί να δημιουργήθηκε χωρίς το χέρι του Θεού.

Η κεντρική όμως επιστημονική ιδέα της άποψης του Χόκινγκ είναι ότι φαίνεται δεν υπάρχει καμία «θεωρία του παντός» που θα εξηγήσει το κάθε τι υπό ενιαία μορφή.

Όμως ακόμη και αν δεν είναι δυνατό να βρεθεί μια ενιαία θεωρία που να ερμηνεύει τα πάντα ,παρόλα αυτά η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει τα αινίγματα της φύσης και χωρίς αυτήν,δηλώνοντας την ύπαρξη πολλαπλών συμπάντων.

Ο Χόκινγκ προωθεί την υπό αμφισβήτηση ριζοσπαστική ιδέα ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία μοναδική και ενιαία θεωρία για την κατανόηση του σύμπαντος και ότι η επιστήμη το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει είναι απλώς να ανοίξει πολλά και παράλληλα «παράθυρα» σε μια άπιαστη πραγματικότητα,από τα οποία όμως δεν είναι το ένα πιο «αληθινό» από τα άλλα.Οποιαδήποτε θεωρία για το σύμπαν μπορεί να είναι σωστή,συνεπώς δεν τίθεται θέμα να βρεθεί μια ενιαία θεωρία «ομπρέλα»που να καλύπτει τα πάντα και όλες οι άλλες θεωρίες να σβήσουν.

Μια θεωρία που ο Χόκινγκ προτιμά είναι η λεγόμενη «Μ-θεωρία» των χορδών ,η οποία όπως πιστεύει αρκεί να εξηγήσει τα κεντρικά μυστήρια της φύσης ,δηλαδή γιατί υπάρχει κάτι και όχι τίποτε,γιατί υπάρχουν αυτοί οι φυσικοί νόμοι και όχι άλλοι κλπ.Η Μ-Θεωρία προβλέπει ότι παρά πολλά σύμπαντα δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός και υπάρχουν παράλληλα με το δικό μας .Στο πλαίσιο αυτό ,ο Χόκινγκ θεωρεί ότι δεν χρειάζεται καθόλου ο Θεός για να εξηγήσει όλα αυτά ,αλλά αρκούν οι χορδές και τα πολυσύμπαντα,που εξηγούν την  «αυθόρμητη δημιουργία».

Ο Χόκινγκ επικαλείται ιδιαίτερα την ανακάλυψη, το 1992, ενός πλανήτη σε τροχιά γύρω από ένα άστρο άλλο από τον Ήλιο. «Αυτό καθιστά τη σύμπτωση των συνθηκών μας (ένας μόνο Ήλιος και μια τέλεια απόσταση ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο) πολύ λιγότερο αξιοσημείωτη, πολύ λιγότερο πειστική ως απόδειξη ότι η Γη σχεδιάστηκε προσεκτικά με το συγκεκριμένο στόχο να μας ικανοποιεί, εμάς τους ανθρώπους». 
Χαρακτηριστικές είναι και οι απόψεις  του Αινστάιν για την  επιστήμη  και  τη θρησκεία.«Η επιστήμη κατηγορήθηκε για κατώτερη ηθικότητα, αλλά αυτή η κατηγορία είναι άδικη. Η ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου μπορεί να βασίζεται αποτελεσματικά στην συμπάθεια, στην ανατροφή και στους κοινωνικούς δεσμούς, δεν είναι απαραίτητη η θρησκευτική βάση. Θα ήταν σίγουρα πολύ μικρόχαρος ο άνθρωπος που θα περιοριζόταν από το φόβο και την τιμωρία ή την ελπίδα της μετά θάνατον ανταμοιβής».
«Μόνο το κοσμικό θρησκευτικό συναίσθημα είναι το ισχυρότερο και ευγενέστερο κίνητρο για την επιστημονική έρευνα. Η θρησκεία των απλών ανθρώπων είναι διαφορετική από των επιστημόνων. Για τους απλούς ανθρώπους ο Θεός  είναι ένα Όν που ελπίζουν να επωφεληθούν από την καλοσύνη του, και που φοβούνται την τιμωρία του».
«Το θρησκευτικό όμως συναίσθημα των επιστημόνων παίρνει τη μορφή ενός παράφορου θαυμασμού του φυσικού νόμου που αποκαλύπτει μια ανώτερη διάνοια.»
«Πιστεύω στον θεό του Σπινόζα*, που αποκαλύπτει τον εαυτό του στη σοφή αρμονία του κόσμου, και όχι σ` έναν θεό που ασχολείται με τις τύχες και τις πράξεις των ανθρώπων».
«Θέλω να ξέρω τις σκέψεις του Θεού. ΄Ολα τα άλλα είναι λεπτομέρειες».
«Δεν υπάρχει τίποτα το θεϊκό στην ηθική. Είναι μια καθαρά ανθρώπινη υπόθεση»

*Βaruch Sponoza γεννήθηκε στο Άμστερνταμ το 1632.Συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες μορφές του ορθολογιστικού  ρεύματος που κατέκλυσε την Ευρώπη  του 17 αιώνα.

Στις φιλοσοφικές  πραγματείες του ο Σπινόζα λίγο-πολύ αρνείται την αθανασία της ψυχής έντονα, απορρίπτει την έννοια του Θεού του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ και θεωρεί πως ο νόμος ούτε δόθηκε κυριολεκτικά από το Θεό, ούτε δόθηκε δεσμευτικά στους Εβραίους, αμφισβητώντας ευθέως την ιδέα περί εκλεκτού λαού.Αφορίστηκε από την Εβραική κοινότητα,η πράξη αφορισμού δεν ακυρώθηκε ποτέ.