Παρασκευή 2 Απριλίου 2010

H ελεύθερη βούληση είναι μια ψευδαίσθηση?

Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης είχε ελεύθερη βούληση?
Το θρησκευτικό και φιλοσοφικό ερώτημα της ελεύθερης βούλησης του ανθρώπου απασχολεί και την επιστήμη της Φυσικής.

Όταν ο Νεύτωνας το 1687 διατύπωσε τους τρείς νόμους για τη κίνηση των σωμάτων ,ο άνθρωπος απέκτησε φαινομενικά τη δυνατότητα να υπολογίζει και να προβλέπει τη φυσική εξέλιξη γεγονότων και φαινομένων.Αν για παράδειγμα,κάποιος γνωρίζει την παρούσα θέση και ταχύτητα ενός σώματος καθώς και τις δυνάμεις που επιδρούν πάνω του,μπορεί με απλά μαθηματικά να υπολογίσει που βρίσκεται και πόσο γρήγορα κινείται οποιαδήποτε άλλη στιγμή .
Αυτή την καθαρά ντετερμινιστική θέση υποστήριξε στην ακραία της εκδοχή και ο μεγάλος Γάλλος μαθηματικός και αστρονόμος Laplace,όταν είπε :"Mπορούμε να θεωρήσουμε την τωρινή κατάσταση του σύμπαντος ως αποτέλεσμα του παρελθόντος του και αιτία του μέλλοντός του.Μια διάνοια ,η οποία σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή θα γνώριζε όλες τις δυνάμεις που διέπουν τη φύση και όλες τις θέσεις όλων των μερών που την αποτελούν,και εάν αυτή η διάνοια ήταν τόσο τεράστια ώστε να υποβάλει τα δεδομένα αυτά σε ανάλυση,θα μπορούσε να προβλέψει τις κινήσεις των σωμάτων του σύμπαντος από το ποιό μεγάλο μέχρι το ποιό μικροσκοπικό.Για μια τέτοια διάνοια τίποτε δεν θα ήταν αβέβαιο:το μέλλον ,ακριβώς όπως και το παρελθόν,θα φανερωνόταν μπροστά στα μάτια της"
Αν είναι έτσι ,έχει ο άνθρωπος ελεύθερη βούληση,ή μήπως όχι?
Οι περισσότεροι άνθρωποι θα απέρριπταν μια τέτοια σκληρή αιτιοκρατία,επιμένοντας ότι διαθέτουμε ελεύθερη βούληση και συνεπώς ,μπορούμε να καθορίζουμε οι ίδιοι τις  πράξεις και τις αποφάσεις μας.
Οι σύγχρονοι φυσικοί παρ'όλο που εξακολουθούν να αποδέχονται τους νόμους του Νεύτωνα,η άποψη πως όλα μπορούν να προβλεφθούν και όλα είναι προκαθορισμένα θεωρούν ότι είναι καταχρηστική ερμηνεία της εν λόγω θέσης ,παραπέμποντας στην κβαντομηχανική ,που περιγράφει το μικρόκοσμο των στοιχειωδών σωματιδίων.
Η κβαντομηχανική με την αρχή της αβεβαιότητας δηλώνει ότι είναι αδύνατο να προβλέψεις τη θέση και τη ταχύτητα σωματιδίου συγχρόνως με ακρίβεια.Επομένως είναι αδύνατο να συγκεντρωθούν τα δεδομένα για να προβλέψεις τη μελλοντική κίνηση των σωματιδίων. Κάτι φαινομενικά τόσο απλό ,όσο το να υπολογίσουμε πότε ακριβώς θα πέσει η επόμενη σταγόνα από τη βρύση ,είναι στη πράξη αδύνατο ,επειδή οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η πτώση είναι αναρίθμητοι.
Οι φυσικοί αποκαλούν αυτή την αδυναμία  χάος διότι το πολυπαραγοντικό σύστημα είναι χαοτικό.
Έτσι αμφισβητούν έμμεσα την αιτιοκρατία του Νεύτωνα και Laplace.
Εντούτοις πολλοί υποστηρίζουν ότι η ελεύθερη βούληση είναι ασύμβατη με τους φυσικούς νόμους .
Τα πειράματα που έχουν γίνει με μια ιδιότητα των στοιχειωδών σωματιδίων που λέγεται ιδιοστροφορμή ή spin έχει μόνο δυο τιμές :πάνω ή κάτω.
Στην πραγματικότητα συμβαίνει κάτι παράδοξο ,η τιμή του spin γίνεται συγκεκριμένη μόνο τη στιγμή της μέτρησης !Πριν τη μέτρηση ,όλες οι διαφορετικές  τιμές έχουν την ίδια πιθανότητα κατά κάποιο τρόπο συνυπάρχουν.(Σαν να συνυπάρχουν η σερνική και η θηλυκή φύση και η προσέγγιση του παρατηρητή να καθορίζει τη φύση του φύλου).Η τιμή του spin δεν είναι δυνατόν να μετρηθεί και στις τρείς διαστάσεις ταυτόχρονα διότι η μέτρηση σε μια διάσταση επηρεάζει τη τιμή στις άλλες δυο διαστάσεις.
Τα κβαντικά παράδοξα δεν σταματούν εδώ.Ενα  ηλεκτρόνιο μπορεί να έχει ένα είδος διδύμου αδελφού .
Αν το ένα ηλεκτρόνιο έχει τιμή σπιν "πάνω" τότε το συσχετισμένο ηλεκτρόνιο αδελφός έχει τη τιμή "κάτω",ακόμη και αν τα δυο ηλεκτρόνια χωρίζονται από μεγάλες αποστάσεις.Πρόκειται για μια απόκοσμη δράση από απόσταση που παραβιάζει το όριο της ταχύτητας του φωτός στη μετάδοση της πληροφορίας.
Ενα άλλο θέμα που προβληματίζει τους φυσικούς είναι τα συσχετισμένα φωτόνια .Τα πειράματα δείχνουν ότι όταν συγκεκριμένες ιδιότητες του ενός από αυτά μετρηθούν ,επηρεάζονται ταυτόχρονα και οι αντίστοιχες ιδιότητες του διδύμου του ανεξάρτητα από την απόσταση που τα χωρίζει.
Αυτή η απόκοσμη δράση από απόσταση του Αινστάιν εξακολουθεί να στοιχειώνει τη φυσική.
Μήπως υπάρχουν κάποια θεμελιώδη σφάλματα στη κβαντομηχανική?
Επειδή στη κβαντομηχανική ο παρατηρητής είναι αυτός που δίνει μέσω της μέτρησης τελεσίδικα τη τιμή του μετρούμενου.Δόθηκε η εξήγηση ότι, η επιλογή των ερευνητών  δεν είναι ελεύθερη εξαρτάται από συνθήκες τις οποίες οι ίδιοι  δεν ελέγχουν.Η ερμηνεία των πειραματικών αποτελεσμάτων ξεγράφει την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου ,χωρίς να αποδέχεται τον απόλυτο ντετερμινισμό στο οποίο τα πάντα είναι προκαθορισμένα.
Συμπέρασμα το σύμπαν είναι χαοτικό και απρόβλεπτο τόσο σε μικροσκοπικό επίπεδο όσο και σε μακροσκοπικό,ο άνθρωπος στη μελέτη του σύμπαντος προβαίνει σε παρατηρήσεις που είναι προκαθορισμένες άρα δεν έχει ελεύθερη βούληση?
Η άποψη περί ανυπαρξίας ελεύθερης βούλησης   υποστηρίχτηκε και από πολλούς νευρολόγους ,οι οποίοι μελέτησαν τη σχέση ανάμεσα στις πράξεις μας και στην επιθυμία να τις πραγματοποιήσουμε. Η ελευθέρως εκούσια πράξη ξεκινάει ασυνείδητα στον εγκέφαλο προτού το άτομο συνειδητοποιήσει ότι θέλει να πράξει!Πως λοιπόν θα θεωρούσαμε τους εαυτούς μας υπεύθυνους για πράξεις που συνειδητοποιήσαμε πολύ αργότερα αφ΄ότου έχουν αποφασιστεί?
Η έρευνα έδειξε ότι ο άνθρωπος προλαβαίνει να προβάλει βέτο παρ΄όλο που άργησε να συνειδητοποιήσει τη πράξη.Ο εγκέφαλος παίρνει την απόφαση να πράξει ,αλλά κατά πόσο είναι αυτό έκφραση ελεύθερης βούλησης?
Αυτά τα ερωτήματα έχουν απασχολήσει τους φιλοσόφους εδώ και 2500 χρόνια και θα δίνουν δουλειά σε φυσικούς,νευρολόγους και ψυχολόγους για πολλά χρόνια ακόμη.

31 σχόλια:

kariatida62 είπε...

Tι όμορφα είναι όλα αυτά που μας μαθαίνεις αστέρι μου! Δύσκολες έννοιες να τις συλλάβει ακριβώς το απλοικό μυαλό μου αλλά πραγματικά τόσο ενδιαφέρουσες!
Απ'την θλιμμένη Μ.Παρασκευή του Πηλίου,σου στέλνω αναστάσιμες ευχές...

evelina είπε...

Κάθε τέλος είναι και μια αρχή!

Κάθε σταύρωση και μια ανάσταση!

Εύχομαι από καρδιάς

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ και ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Madame de la Luna είπε...

Απ' τις πιο ενδιαφέρουσες αναρτήσεις σου. Χωράει μεγάλη συζήτηση, αφού κι ο παρατηρητής αλλάζει το παρατηρούμενο φαινόμενο κι ο κόσμος δεν είναι ίδιος ακόμα κι αν μετακινηθεί ένα πετραδάκι. Αλλά φαίνεται πως με κάποιο τρόπο, τα πολυπαραγοντικά χαοτικά φαινόμενα 'υπακούν' συχνά σε ένα τρόπον τινά δυικό μοντέλο (on-off, άσπρου-μαύρου, υπέρ της χ απόφασης-κατά της χ απόφασης) και γι' αυτό πιστεύουμε πως εν μέρει και η βούληση δεν είναι εντελώς ελεύθερη (κι ενδεχομένως μερικώς προβλέψιμη). Κάτι σχετικά βιβλία έχω στο πρόγραμμα να διαβάσω, οπότε μπορεί να το ξανασυζητήσουμε αυτό στο μέλλον.


Ανάσταση.. σε όποιο επίπεδο την επιθυμείς για σένα και τους ανθρώπους που αγαπάς.

Υπατία η Αλεξανδρινή είπε...

Αν κατάλαβα καλά, το χάος της κβαντομηχανικής είναι στην ουσία η αδυναμία του ανθρώπου να ελέγξει τους άπειρους παράγοντες μιας παρατήρησης. Αυτό ο Laplace το αντιμετωπίζει μιλώντας για μια "τεράστια διάνοια".
Στην αισιόδοξη πρόσληψη της εξέλιξης της έρευνας, γιατί ν' αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ότι κάποια στιγμή η ανθρώπινη γνώση θα κατακτήσει και αυτή την κορφή;
Ωστόσο, το να είναι a priori γνωστό ή, έστω, προβλέψιμο με φυσικούς όρους ότι θα ευχηθώ "καλό Πάσχα", δεν μου αφαιρεί την ελευθερία να επιλέξω τελικά να το κάνω ή να μην το κάνω. Έτσι δεν είναι;
Από φιλοσοφική, ηθική, κοινωνική άποψη αυτό που ενδιαφέρει δεν είναι τόσο η βούληση για μια πράξη όσο η επιλογή/απόφαση να προβεί κανείς σ' αυτήν την πράξη ή όχι. Άρα, η ελευθερία της επιλογής αναδεικνύεται σημαντικότερη από την ελευθερία της βούλησης. Γι' αυτό και εύκολα "θέλουμε", αλλά με πολύ κόπο -καθυποτάσσοντας τη δυσκολία ενός διλήμματος- αποφασίζουμε και "επιλέγουμε".
Η ανθρωπιά μας (το μεγαλείο και η τραγικότητά μας) κρίνεται από εκείνη την απειροελάχιστη στιγμή που επιλέγουμε την πράξη μας.
Με τόλμη μεγάλα θέματα ανοίγεις...

Άιναφετς είπε...

Αχ, Μιχάλη χαίρομαι αφάνταστα που ανάμεσα από ανεμώνες και Πασχαλινές ευχές, θίγεις "άλυτα" θέματα! και εκεί είναι η μαγεία, γιατί όλη μας η ύπαρξη περιβάλλεται από μια μυστηριώδη μαγεία!
Να περάσεις καλά αυτές τις λεγόμενες Άγιες μέρες!

Dimos είπε...

Χριστός Ανέστη και χρόνια πολλά φίλε Μιχάλη.

Όσων αφορά το θέμα που θίγεις... Πιστεύω ότι ο παράγοντας "τύχη" είναι αυτός που ενδεχομένως θέτει τις βάσεις για την ύπαρξη της ελεύθερης βούλησης. Ξεπερνώντας κι αφήνοντας πίσω την Θεωρία του Χάους που στην ουσία βάζει σε πλαίσια νομοτελειακών σταθερών την τυχαία πιθανότητα (κατά την γνώμη μου κακώς, αφού θεωρώντας την τύχη ως παράμετρο σε ένα σύστημα, που μπορεί θεωρητικά να υπολογιστεί, να οριστεί και να πάρει μια ακριβή τιμή με την χρήση διαφορικού λογισμού, και όχι ως μεταβλητή, όπως θα έπρεπε, αφαιρείται ουσιαστικά από την τύχη η ίδια η φύση της ως απρόβλεπτο γεγονός και επιλέγεται η τιμή με της υπολογιστικώς άκυρο τρόπο, βασισμένο σε πιθανολογικές θαμιστικές μεθόδους), μπορούμε να θεωρήσουμε την τύχη ως την απόδειξη ύπαρξης ελεύθερης βούλησης, αφού εισάγει απρόβλεπτα γεγονότα που παρακάμπτουν την φυσιολογική διαδικασία επιθυμίας - πράξης που μελέτησαν οι νευρολόγοι, όπως αναφέρεις στο κείμενό σου.

Π.χ.
Θέλω να πάω από το Α στο Β. Το έχω αποφασίσει και προχωράω. Ξαφνικά βλέπω μια νταλίκα να ορμάει καταπάνω στο Β. Η ενστικτώδης κίνηση, που δεν ελέγχεται από την τύχη, είναι να τρομάξω και να κοκαλώσω. Το τί θα κάνω μετά όμως, είναι καθαρά θέμα βούλησης και του εκάστοτε ανθρώπου, σε συνάρτηση με το τυχαίο γεγονός της έλευσης της νταλίκας, που εισήγαγε μια ολόκληρη σειρά πιθανοτήτων. Έτσι μπορεί είτε να πισωπατήσω, είτε να μείνω καρφωμένος στην θέση μου, είτε να βουτήξω μπροστά, πίσω, αριστερά ή δεξιά κ.λ.π. Είναι θέμα βούλησης, σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με την μυική ευρωστία και την ψυχραιμία του καθενός, που και πάλι είναι ένα τυχαίο γεγονός, αφού στην θέση την δικιά μου που πάω από το Α στο Β, μπορεί να βρίσκεται ο x (όπου x η θεώρηση της τύχης ως μεταβλητή και όχι ως παράμετρο).

Πιο απλά, για να φτάσω π.χ. στον αριθμό 4 έχω άπειρους τρόπους να το πετύχω, αφού το 4 είναι ίσον με 2 + 2, θετική ρίζα του 16, 12 - 8 κ.λ.π. κ.λ.π. κ.λ.π...

Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι η κβαντομηχανική ενδεχομένως απαλλάσσεται από σφάλματα εφόσον θεωρείται υπαρκτή η τύχη και άρα η ελεύθερη βούληση να διαμορφωθεί ένα μη - προβλεπόμενο από τις καταστατικές εξισώσεις αποτέλεσμα, πράγμα που έτσι κι αλλιώς αποτελεί θεμελιώδη αρχή της θεωρίας των κβάντων.

Αυτά. Καλό υπόλοιπο γιορτών και με το μαλακό τα σουβλιστά, μην βαρυστομαχιάσουμε κιόλας!

mutzenbacher είπε...

Είναι σα να έχω μπει στο αεροπλάνο για α Κενταύρου και να απέχω 28759 αιώνες ακόμα. Τι ταξίδι...
Μετά την λεξη ...κβάντων στο σχόλιο του Δήμου δεν είχα ιδιαίτερη δυσκολία να καταλάβω. Φιλιά :)

Άστρια είπε...

Χριστός Ανέστη!

Δεν είναι τυχαίο που η φυσική είναι τόσο συναρτημένη με την φιλοσοφία.
Και σαν επέκταση σε αυτά που λες έρχεται η νευροφυσιολογία να απομυθοποιήσει ακόμα και τα συναισθήματά μας, ως προϊόν εγκεφαλικών διεργασιών.
Ναί είναι όμορφο να ψάχνουμε για την αλήθεια. Είναι αυτό το σημείο στον κόσμο του μυαλού μας όπου συμβαίνει η υπέρβαση.
Και όσο ψάχνουμε, φτάνουμε να αναγνωρίζουμε τελικά την άγνοιά μας, αλλά κυρίως να συναισθανόμαστε τί είμαστε μέσα σε όλο αυτό που μας περιβάλλει ως χώρος, το συμπαν, και τί είμαστε μέσα στον χρόνο. Και αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό!
Και μένει πολλές φορές να μη θέλουμε την απομυθοποίηση και να βρίσκουμε τα όμορφα της ζωής χωρίς να χρειάζεται (ή να αρνούμαστε) να να τα ερμηνεύουμε. Σκέψου απλά τί θα ήταν η ποίηση χωρίς την μαγεία του φεγγαριού, τον ήλιο, τον ουρανό. τα άστρα...

Το θέμα αγαπημένο αλλά και ανεξάντλητο για να αγγιχτεί έστω, στα σχόλια.
Η ανάρτησή σου όπως πάντα ξεχωριστή.

Roadartist είπε...

Αν και με τη φυσική δεν έχω καλή επαφή.. ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον!!
Χρόνια σου πολλά και κυρίως καλά!

α Κενταύρου είπε...

@Kariatida
Σε έβαλα στο Πήλιο να προβληματίζεσαι λίγο δύσκολο κοντά στα τσιπουράδικα...

α Κενταύρου είπε...

@evelina
Ευχαριστώ για τις ευχές.
Χρόνια σου Πολλά.

α Κενταύρου είπε...

@Madame de la Luna
H μη ύπαρξη ελεύθερης βούλησης έχει το πλεονέκτημα ότι σε απαλλάσσει τις ευθύνης.
Όπως το αν υπάρχει Θεός είναι άγνωστο,κάπως έτσι είναι το θέμα που συζητάμε.

α Κενταύρου είπε...

@Υπατία
Άρα, η ελευθερία της επιλογής αναδεικνύεται σημαντικότερη από την ελευθερία της βούλησης.
Σωστή η επισήμανση.
Εκείνη η στιγμή είναι προφανώς πολυπαραγοντική δηλαδή χαοτική δηλαδή μη ελέγξιμη δηλαδή δεν υπάρχει δυνατότητα σωστής επιλογής?

α Κενταύρου είπε...

@Αιναφετς
Ευχαριστώ για τις ευχές σου.
Ο Ιούδας ήταν η αφορμή της σκέψης μου,το Πάσχα σίγουρα δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για βαριές συζητήσεις.

α Κενταύρου είπε...

@Dimo
Πιστεύω ότι ο παράγοντας "τύχη" είναι αυτός που ενδεχομένως θέτει τις βάσεις για την ύπαρξη της ελεύθερης βούλησης.
Aκριβώς από εδώ ξεκινάει το πράγμα.Μήπως όμως αυτό που φαίνεται ως τυχαίο δεν είναι?

α Κενταύρου είπε...

@mutzenbacher
Δυσκολεύτηκες το αναγνωρίζω.Απλά θα ήθελα να ξέρω άν πιστεύεις ότι αποφασίζεις ελεύθερα ή σε εχουν προγραμματίσει?

α Κενταύρου είπε...

@Άστρια
Χρόνια Πολλά
Η απομυθοποίηση με προβληματίζει πολλές φορές.
Ειδικά όταν γίνεται συζήτηση για την ερωτική έλξη και όλα όσα αφορούν τη σχέση των δυο φύλων.
Η Φυσική και γενικά η επιστήμη απομυθοποιεί τη ζωή.
Τα σχόλια σου πάντα με βάζουν σε σκέψη,είναι για μένα η άλλη ματιά.

α Κενταύρου είπε...

@Roadartist
Xρόνια Πολλά
Το blog μου δεν απευθύνεται σε ανθρώπους που έχουν γνώσεις Φυσικής.
Τα θέματα μου τα προσεγγίζω με τον ίδιο τρόπο που παρατηρείς ένα λουλούδι και αρχίζεις να εκφράζεσαι για αυτό.Πάνω στην έκφραση βάζω και την άποψη της επιστήμης της Φυσικής.
Μερικές φορές απλώς περιγράφω το λουλούδι τα χρώματα του το άρωμα του.
πχ Μια από τις επόμενες αναρτήσεις μου θα είναι τα στοιχειώδη σωμάτια.
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον για μένα να είχα την απόψη σου αν πιστεύεις ότι έχεις ελεύθερη βούληση ή έχεις την αίσθηση ότι κάποιος άλλος ή κάτι άλλο την κατευθύνει.

dimitris είπε...

Αμαν δασκαλε, μια ζωη στο νηπιαγωγειο θα την βγαλω με τα θεματα που βαζεις, θα σου σπασω τα τζαμια της ταξης σου, μονος μου το σκεφτηκα αρα εχω ελευθερη βουληση η με κατευθυνει ο ......η κοτα εκανε το αυγο η το αυγο την κοτα, ο πιο κακος ο μαθητης ειμαι εγω στην ταξη.

α Κενταύρου είπε...

@dimitris
Ξέφυγες και δεν μου είπες αν νοιώθεις ότι έχεις ελεύθερη βούληση ή ότι μόνο το Κατινάκι σου έχει ελεύθερη βούληση εσύ απλώς ακολουθείς!!!!!!

roadartist είπε...

Μου άρεσε πάρα πολύ ο τρόπος που απάντησες.. πραγματικά σε ευχαριστώ για την ευγενική σου πρόσκληση.. Μου αρέσει και είμαι ανοικτή στο να μαθαίνω νέα πράγματα.., ειδικά αν είναι να τα προσεγγίσω όπως λες.. Οπότε θα τα λέμε :)

mutzenbacher είπε...

Μικρή κάποιος με κατεύθυνε στο να αποφασίζω ελεύθερα, τώρα μάλλον αποφασίζω "ελεύθερα" μετά από τόοοοσες "κατευθύνσεις" που έχω φάει στη μάπα. Δε ξέρω αν κατάλαβες...εχω πιει και 4 τζιν...ελεύθερα!

α Κενταύρου είπε...

@mutzenbacher
Κατάλαβα απόλυτα μέχρι ....στη μάπα.
Aν έπινες όμως και ένα 5 τζιν ακόμη τότε θα ήσουν και ελεύθερη και κατευθυνόμενη!!!!!!!

dimitris είπε...

αΚενταυρου οπως ξερεις στην ελλαδα τον πρωτο λογο τον εχουμε οι ανδρες και ΚΑΝΟΥΜΕ οτι θελουν οι γυναικες, εντελως ελευθερη βουληση, απο αρχαιοτατων χρονων, κοπαναμε και το χερι στο τραπεζι και ''σηκωνεται'' καμμια μυγα αλαφιασμενη και αν την ''ψαξεις'' αρσενικη θα ειναι-ξεφυγα απο το θεμα- αυτα εχουν οι ταξεις με τους κακους μαθητες.

ξωτικό είπε...

Aμάν παιδάκι μου με το κοψίδι στο στόμα ....
Λοιπόν αυτό με τα συσχετισμένα φωτόνια μου κάνει πάρα πολύ γιατί πάντα μου πήγαινε αυτή η θεωρία που λέει οτι άμα κουνήσει τα φτερά της η πεταλούδα στη Φιλαδέλφεια (οχι οχι δεν εννοώ το φρακτουλάκι μας...) θα βρέξει στο Χαλάνδρι (κάπως έτσι ξέρεις εσύ) !! Τώρα τι σχέση έχει η ελεύθερη βούληση με το αν θα βρέξει ειλικρινώς δεν γνωρίζω ,αλλά με το αν θα οδηγώ με τις πάντες
ενώ ρίχνει καρεκλοπόδαρα ,μάλλον μόνο η ανώτερη διάνοια της μάννας μου που δεν μ'έδειρε όταν έπρεπε μπορεί να θεωρηθεί συνυπεύθυνη !!

("Πως λοιπόν θα θεωρούσαμε τους εαυτούς μας υπεύθυνους για πράξεις που συνειδητοποιήσαμε πολύ αργότερα αφ΄ότου έχουν αποφασιστεί?")


Τώρα πόση σχέση έχει η ελεύθερη βούληση με την προβλεψημότητα επίσης δεν ξέρω ,αλλά όταν "αποφασίζω" να κάνω το καλό το κάνω χωρίς να έχω καμμία εγγύηση οτι ο γυαλός θα είναι γαλήνιος και όχι φουρτουνιασμένος και θα με κάνει μούσκεμα....(ασχέτως αν κάποια ανώτερη διάνοια πιθανώς το γνωρίζει... )
Επίσης δεν μπορώ να φανταστώ πως θα ήταν δυνατόν να ΜΗΝ υπάρχει σχέση μεταξύ επιθυμίας και πράξης και πως το κατάΔΙΚΌ ΜΟΥ υποσυνειδητούλι δεν θα συμμετείχε στην δημιουργία επιθυμιών και άρα και πράξεων ....
(Αυτό μάλλον πάει προς την ερμηνεία της αυτοεκπληρούμενης προφητείας.....)
Με απολύτως ελεύθερη βούληση είπα όλα αυτά ενώ θα μπορούσα απλά να πώ : ΟΠΩΣ ΤΑ ΕΙΠΕ Η ΥΠΑΤΙΑ αλλά ΕΠΈΛΕΞΑ να έχω τη χαρά της συνομιλίας, εντελώς άσχετα απο την τιμή του SPIN την συγκεκριμένη στιγμή και απολύτως εναντίον σε κάθε λογική πρόβλεψη του αν θα αργήσω στον ρημάδη τον ορθοδοντικό

α Κενταύρου είπε...

Oι περισσότεροι αν όχι όλοι οι άνθρωποι έχουμε τη βεβαιότητα ότι αποφασίζουμε ελεύθερα και όχι μόνο αποφασίζουμε αλλά κάνουμε και επιλογές.Έπομένως έχουμε την ευθύνη των πράξεων μας.Αρκετοί άνθρωποι πηγαίνουν στη καφετζού ή στην αστρολόγο να μάθουν τα μελλούμενα σίγουρα τότε απορρίπτουν την ελεύθερη βούληση.Πόσο σίγουρη είσαι ότι όταν πήγες Καστοριά για τις φωτό ,δεν είχε αποφασιστεί για σένα να συναντήσεις τη πάπια MP62 που σε κοίταξε περίεργα και είπε με ρώτησες εμένα αν θέλω να φωτογραφηθώ?

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS είπε...

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΦΙΛΕ ΜΟΥ.ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΟΥ.
ΚΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ.

a-kentavrou είπε...

@JK O SKROYTZAKOS
Aνταποδίδω τις ευχές.

dimitris είπε...

Δασκαλε καλησπερα.

α Κενταύρου είπε...

@Dimitris
Kαλησπέρα πριν λίγο μπήκα στο διάλογο που έχεις ανοίξει,με τη Καριάτιδα να ξεσπαθώνει.

Ανώνυμος είπε...

Αν ένας άνθρωπος το κακό που κάνει σε κάποιον ειναι γραμμένο να το κάνει τότε ο ΘΕΟΣ γιατί να τον κρίνει!.Αλλά απο οτι ειναι γραμμένο τις γραφές μας έδωσε την ελευθερία της βούλησης.Αρα ο κάθε άνθρωπος κάνει τις επιλογές του και είναι υπεύθυνος των πράξεων του.